Bralęcin, nazwa niemiecka Brallentin. Wieś sołecka położona ok. 5 km na płn. od Dolic. Spotykane nazwy historyczne: Bralentin 1278, 1285; 1928; Brallentin 1618, 1633, 1780, 1817, 1918, 1944; Brallenthin 1906; Bralęcino, Bralentin 1934, 1944. Bralęcin, Brallentin 1951; Bralęcin 1982, 1998.
Pierwotna nazwa Bralentin pochodzi od nazwy osobowej *Bralęta, albo od Bral. Może to być także nazwa od prasłowiańskiego słowa *bardo, „skaliste wzgórze, pagórek, góra”, bralo, bradlo co w języku starosłowiańskim oznacza skałę (jeszcze dzisiaj głazy w okolicy występują dość powszechnie); Nazwa przejściowa Bralęcino. W dokumentach spotykana jest także nazwa Brdęcino.
Informacje o wsi i jej mieszkańcach: Bralęcin to wieś słowiańska wzmiankowana 1 czerwca 1278 r. (Bralentin) w układzie zawartym pomiędzy ks. pomorskim Barnimem I, a margrabią brandenburskim Konradem (w obecności biskupa kamieńskiego Hermana i przy pośrednictwie Ludwika von Wedel z Krępcewa), w młynie zwanym Duas Rotas koło Myśliborza. Książę wziął w lenno od margrabiego Konrada obszar między Choszcznem i Stargardem w widłach Iny i Małej Iny, (w tym wieś Bralęcin, który w 1269 r. został przez margrabiów zajęty. Lenno rodziny v. Wedel z linii Kremzow znajdowało się tutaj prawdopodobnie już przed 1269 r. Wtedy to Ludwik v. Wedel z braćmi uposażony lennami w ziemi stargardzkiej wszedł na służbę margrabiów w ziemi choszczeńskiej i był zainteresowany ww. układem aby powrócić do lenn w księstwie pomorskim, w tym w Bralęcinie. Potwierdzenie tej własności znajdujemy w dokumentach źródłowych pod datą 30 I 1285 r., w związku z nadaniem przez nich cysterkom z Koszalina jednego łana ziemi w sąsiednim Rzeplinie w intencji zbawienia swego i żony Małgorzaty oraz rodziny. Potwierdzenie własności Wedlów krępcewskich w Bralęcinie znajdujemy również w źródłach z 1339 r.
Bracia Wedlowie: Hasso Młodszy, Ludwik Młodszy, Ludeke i ich kuzyni Ludwik Starszy i Henning z Połczyna (z linii krępcewskiej) 28 X 1352 r. sprzedali Bralęcin swoim braciom: Günterowi, Wellenowi, Piotrowi, Henrykowi oraz Ebertowi, Borkowi i Henningowi Borkom z zachowaniem zwierzchnictwa praw lennych. Przejściowo wieś notowana była w posiadaniu rodziny Borck z Bralęcina aż do 1 połowy XIX w.; Betekin v. Borcke z Bralęcina czynił szkody księciu szczecińskiemu Świętoborowi i Stargardowi. Po uwięzieniu musiał złożyć okup 3000 grzywien „oczek zięby”, z których połowę otrzymał Stargard; Hasso v. Wedel z Krępcewa 15 VI 1388 r. odnawia lenno w Bralęcinie wraz z jez. Szczucze Achacemu, Henrykowi, Kurtowi Borkom. W 1410 r. Hans v. Wedel potwierdza Bralęcin Borkom. W początkach XVI w. odnotowano tu chłopów: Baltesa Schwantes i Dinnigesa Gronow. Drewes i Kacper Borkowie z Bralęcina układali się w 1530 r. z książętami pomorskimi: Jerzym I i Barnimem IX w sprawie wykupu zastawionej ziemi – połowy wsi Radaczewo za 300 florenów. Kaspar nabył też część wsi Kurcewo, na którą w 1561 r. Barnim IX wystawił list lenny jego synowi Andrzejowi. W 1561 r. część „a” Bralęcina należała do rodu v. Krüssow; Bracia Kaspar, Jakub, Henryk i Joachim występują także na Bralęcinie i Kurcewie w 1575 r. Ród Borków bralęcińskich wymarł w XIX w. (7 XII 1836 r. zmarł ostatni przedstawiciel tej linii Ludwig Wilhelm Emil v. Borck). Wieś od 1846 r. (po procesie 1844/46) ponownie przeszła pod zarząd Wedlów: Carla Ferdinanda v. Wedel z Rzeplina, a od 1857 r. na jego syna Lupolda v. Wedel i żonę Joannę Teresę v. der Osten.
W 1890 r. zabudowę wsi tworzyły: rozległe podwórze folwarczne (po północnej stronie dziedzińca wiejskiego); pałac z dość dużym parkiem (12 ha z 1 poł. XIX w. W połowie XIX w. Bralęcin określany był, jako: – majątek lenny Wedlów (4379 mórg ziemi, 26 domów mieszkalnych, 31 gospodarczych, gorzelnia, wiatrak, 227 mieszkańców); – wieś chłopska parafialna (1135 mórg ziemi, 8 gospodarstw należących jeszcze do właścicieli majątku, 7 gospodarstw chłopskich, 3 zagrodnicze, 9 domów, 4 budynki gospodarcze,125 mieszkańców), kościół parafialny i szkoła. W 1871 r. w majątku żyło 259 mieszkańców, a w gminie wiejskiej 65.
Od końca XIX w. do połowy XX w. wieś znajdowała się w posiadaniu rodziny von Saldern. W 1892 r. majątek rycerski o powierzchni 1277 ha ziemi (Negel), należał do pani v. Saldern (de domo Wedel). W majątku prowadzono dużą hodowlę bydła, trzody chlewnej i owiec oraz działała gorzelnia. W 1920 r. majątek o powierzchni 1314 ha i o analogicznej strukturze gospodarczej posiadał Otto v. Saldern. W 1939 r. majątek nadal Ottona v. Saldern 1300 ha, 538 mieszkańców w 131 gospodarstwach domowych. W zabudowie wyróżniała się część zagrodowa i folwarczna z podwórzem, dwoma pałacami (stary i nowy), wozownią i domem ogrodnika. Zabudowania pałacowe uległy zniszczeniu w końcu sierpnia 1945 r. (prawdopodobnie w wyniku podpalenia przez opuszczających wieś Rosjan) i ostatecznie rozebrane w 1953 r.
Informacje o parafii i kościele: W 1499 r. Bartłomiej i Jaspar Borkowie z Bralęcina nadali bractwu kalendowemu między Iną i Płonią 150 grzywien za nabożeństwo żałobne w bralęcińskim kościele w intencji przodków. Wynika z tego, że obecny kościół został wybudowany przed 1499 r. (prawdopodobnie w 1493 r., ufundowany przez Borków jako kościół parafialny z filią w Lipce). Pierwotnie była to budowla późnogotycka z kamienia i cegły na rzucie prostokąta, bezwieżowa. Szczyt ściany wschodniej rozczłonkowany blendami ułożonymi piramidalnie, zamkniętymi półostrołukami. U podstawy fryz wnękowy i piscina.
W 1551 r. odlano dzwon, który prawdopodobnie w 1910 r. został przetopiony. Jak wspomina H. Lemcke, opisując inny dzwon z Godowa (z 1554 r.), ten z Bralęcina miał w inskrypcji (podobną jak ww.) „małą okrągłą gotycką minuskułę”, rozdzieloną liniami heraldycznymi.
Istnieje legenda mówiąca o tym, że wieża kościelna (drewniana?) uległa zawaleniu a dzwon potoczył się do przyległego stawu -„Staw kościelnej wieży, staw klechy. Saga: wieża kościoła w Bralęcinie przed wielu laty razem ze swoim dzwonem zwalona została do tego bagna. Leżała tam zatopiona niesprawiedliwie”. Ze względu na odległość dzielącą kościół od dzisiejszego stawu wydaje się to mało prawdopodobne. Jednak dawniej poziom wody był wyższy, a stromy brzeg stawu znajdował się w pobliżu dzisiejszego muru okalającego cmentarz przykościelny.
W 1714 r. przy ławach patronackich powstała malowana tablica herbowa Joachima v. Bork i jego małżonki Barbary Elżbiety v. Sackow (Suckow?). W XVII w. wykonano ambonę z przedstawieniami Apostołów w niszach, a w 1653 r. zakupiono parę lichtarzy cynowych i w 1740 r. brązowy wiszący świecznik. W początkach XX w. na wyposażeniu kościoła znajdowało się: 5 figur żeńskich świętych z późnogotyckiego ołtarza; malowany na drewnie Chrystus na Krzyżu; Anioł chrzcielny, misa (chrzcielna) norymberska. Część figur późnośredniowiecznych przekazano do Heimatmuseum w Pyrzycach, a część przechowywano we dworze. W początkach XX w. kościół parafialny pod patronatem miejscowego właściciela majątku. W 1940 r. kościół ten był filią Rzeplina, pod patronatem właściciela majątku w Morzycy Kurta Braune.
Epitafium drewniane z ok. 1906 r. (obecnie na stanie Muzeum w Stargardzie Szcz.). Kościół uległ ruinie po 1946 r. W latach 1989-1994 został odbudowany wg projektu arch. Macieja Płotkowiaka. Poświęcony 4 września 1994 r. przez arcybiskupa Mariana Przykuckiego, pw. Św. Brata Alberta, jako filia parafii Matki Bożej Różańcowej w Rzeplinie. Obecnie jest to budowla salowa na rzucie prostokąta, otynkowana, bez wieży, kryta dachem dwuspadowym, z dwoma odtworzonymi szczytami: w szczycie wschodnim blendy zamknięte półostrym łukiem, poniżej fryz w tynku; szczyt zachodni z piramidalnie ułożonymi ostrołukowymi oknami i blendami, w centrum przyziemia główny portal wejściowy. Na ścianie południowej zachował się portal wejściowy (niegdyś prowadzący do loży kolatorskiej): późnogotycki pełnołukowy, sfazowany w ostrołukowej, trójuskokowej niszy. Otwory okienne o łukach odcinkowych i portal zachodni przemurowane w XIX w. Pod kościołem zniszczona krypta.
Cmentarz przykościelny – niewielki (0,21 ha), prostokątny, ogrodzony murem kamiennym z dwoma bramkami: pierwsza późnogotycka (2 poł. XV w.), ostrołukowa, usytuowana po stronie zach. kościoła, częściowo rekonstruowana, ozdobiona glazurowanymi cegłami. Po bokach prostokątne nisze. Pierwotnie w górnej partii fryz ząbkowany, nie zrekonstruowany podczas odbudowy w latach 1993-1994. Zachowały się nieliczne glazurowane kształtki z podwójnymi półwałkami, które przewiązano wraz z cegłami w licu wschodnim. Dawna druga brama usytuowana po północnej stronie kościoła (stare przejście do dawnej szkoły) została współcześnie zamurowana. Zastąpiono ją wykutą w murze furtą. Na placu przykościelnym znajdował się cmentarz ewangelicki (obecnie nieczynny, splantowany, nagrobki zlikwidowano). Dzwonnica o konstrukcji metalowej na fundamentach dawnej dzwonnicy z niewielkim współczesnym instrumentem. Teren obsadzony starodrzewem: lipy drobnolistne o obw. 257 i 219 cm i szerokolistna 184 cm, robinia akacjowa, klon pospolity, kasztanowiec biały, jesion wyniosły. Na placu poza cmentarzem przykościelnym prosta kaplica, a w jej pobliżu cenny okaz dębu szypułkowego „Fryderyk II” (posadzony prawdopodobnie osobiście przez Fryderyka II), dziś o obwodzie pnia 325 cm – pomnik przyrody. Na działkach prywatnych rosną dwa inne wyjątkowe okazy drzew: cis pospolity o obw. 315 cm. (w pobliżu dawnej szkoły) i po płn.-wsch. stronie wsi pomnikowy „Dąb pojednania” o obw. 670 cm.
Cmentarz poewangelicki (nieczynny o pow. 0,42 ha) znajduje się po płn. wsch. stronie wsi, na skraju lasu, pochodzi z 1 poł. XIX w. Wygrodzony murkiem kamiennym z oddzielną kwaterą nekropolii rodowej właścicieli majątku. Na terenie cmentarza pojedyncze destrukty nagrobków. Znajduje się tu także symboliczny pomnik poświęcony pamięci żołnierzy z Bralęcina, którzy polegli w czasie I wojny światowej. W części rodowej znajdował się dębowy krzyż nagrobny. W celu zapobieżenia zniszczeniu lub kradzieży krzyż ten przekazano do zbiorów Muzeum w Stargardzie.