Nowy okres dziejów zapoczątkowany został przemianami związanymi z nabyciem umiejętności wytwarzania miedzi, a później brązu (Epoka brązu 1800-700 lat p.n.e.). Z tego okresu pochodzi kilka pojedynczych kurhanów, w tym jeden przebadany przez archeologów, położony w pobliżu stacji kolejowej w Ziemomyślu. W lesie pomiędzy Dolicami, Sądowem, i Mogilicą, archeolodzy z ww. ZANJKM PAN – Oddział w Szczecinie, pod kierownictwem S. Wesołowskiego i H. Bona, po przeprowadzeniu szeregu prac badawczych, potwierdzili występowanie rozległych cmentarzysk i towarzyszących im śladów osad. Należały one do tzw. kultury łużyckiej z okresu 1300-400 lat p.n.e. (nazwa pochodzi od typowych odkryć na terenie Łużyc).

Ten zespół kulturowy charakteryzował się swoistymi formami ceramiki (obok brązów importowanych).

Natomiast w zakresie nadbudowy społecznej upowszechnił ciałopalny obrządek pogrzebowy. Spalone szczątki zmarłego umieszczano w ceramicznych popielnicach (urnach). Typowy pochówek w formie okrągłego (lub owalnego) kurhanu, składał się z kamiennego kręgu (wału), o średnicy od kilku do nawet 20 m.

W specjalnym leju, po środku kręgu, znajdowała się komora grzebalna z urną, utworzona z półpłaskich, częściowo obrobionych głazów, obłożona drobniejszymi kamieniami. Do tej części grobu prowadził niekiedy specjalny korytarz zbudowany z kamieni. Całość założenia grobowego okrywał płaszcz kamienno-ziemny, tworzący kurhan.

Na cmentarzysku tej kultury położonym w lesie koło Mogilicy, doliczono się około 100 kurhanów, budowanych dla pojedynczych osób. W trakcie prac wykopaliskowych natrafiano na wtórne pochówki, tzw. „wkopy”. Dotychczas przebadano 10 obiektów, które w formie odsłoniętej udostępniono do zwiedzania.

Wzdłuż sieci wodnej Małej Iny znajdowało się duże skupisko pojedynczych osad tej kultury, których miejscem kultu było ww., wspólne cmentarzysko.

W przeciągu dłuższego czasu, pochowano na nim łącznie ok. 1000-1500 osób. Świadczy to o dość znacznej populacji tej kultury. Jej rozwojowi sprzyjały panujące wówczas, ustabilizowane stosunki społeczne (patriarchalna wspólnota pierwotna), oparte na prostych zasadach demokracji. Nie natrafiono nigdzie na dowody świadczące o koncentracji dóbr materialnych w rękach jednostek lub grup oligarchicznych.

Prace badawcze potwierdziły ciągłość osadniczą na tym terenie także w okresie lateńskim, rzymskim i wczesnośredniowiecznym (Epoka żelaza – 700 lat p.n.e. do 500 roku n.e.).