Sądów (ostatnia nazwa niemiecka Sandow). Wieś sołecka położona ok. 6 km na płd. wsch. od Dolic, WU III 199, PP 25.

Spotykane nazwy: de Sandow 1243 PU I 497; Sandow 1278 PU II 371, 1282 RCDB A XVIII 1, 1283 PU II 504, 1313 PU V 117, 1618 Lub, 1633 Pis, 1780 Schm, 1817 Cursch, 1918 Rav, 1928 Mp E, 1944 MZ 179, 1951 Rospond 286, 1964 LorH 104; Sandowe 1283 PU II 503; Zandow 1295 PU III 231; Szandow 1505 R-E 178 (HP. 207); Sądów, Sandow 1951 Rospond 286, TrEO I 64; Sądów Mp 25, Wykaz 19.

Sądów – to wieś o średniowiecznej, słowiańskiej metryce. W pobliżu nad Małą Iną grodzisko prasłowiańskie z X-XII w. W okolicy również liczne stanowiska archeologiczne ze śladami bytności ludzi od okresu Neolitu. Pierwsza nazwa de Sandow pojawia się już w 1243 r.¹ i pochodzi od imienia Sąd, pomorskie Sanda 1242, polskie: Stanislaus Sandiuiy, Krzywosąd². Nazwa może także pochodzić od słowa Sand „piasek, piaskowy, piaszczysty”. Kościół parafialny wspomniany już w XIII w. Obecny kościół (filia parafii Dolice) jest budowlą wielofazową (XIV-XVI w.), odbudowany z ruiny przed 1980 r.

Etymologia nazwy Sandow: nazwa dzierżawcza z sufiks *-ov- od nazwy osobowej Sąd ³ (:Sędziwoj, Sędziwy ⁴), a więc *Sqdov-.

Nazwa zwyczajowa Zdunowo ⁵ (chrzest).

Nazwa urzędowa po 1945 r.: w propozycjach powiatu z 11 III 1946 r. Sądów, co aprobowano na podstawie dokumentu z 1278 r.

Etymologia nazwy polskiej Sądów: dzierżawcza z sufiks *-ov, porównaj nazwę osobową Sąd SSNO (: Sędziwy – Malec II 73 oraz nazwę miejscową Sądowo NI⁶ 182).

Sądów utworzona na terenie nadania dla cystersów kołackich. W dokumentach wspomniana po raz pierwszy w 1278 r. przy łagodzeniu sporu pomorsko-brandenburskiego; Margrabiowie oddali Barnimowi I w lenno zagrabiony mu niedawno obszar w widłach Iny i Małej Iny, w tym również Sądów.

Od XV w. (1441 r.) część wsi została przekazana rodzinie von Kremzow (Wedlowie z Krępcewa jako lennicy drugiego stopnia).

W XVIII w. majątek składał się z czterech części (z tego trzy części należały do rodziny v. Kremzow. Czwartą część wykupił w 1751 r. Joachim Bernd v. Kremzow od Johanna Friedricha Wegnera – syna żalęcińskiego pastora.

W 1786 r. majątek kupił Ludold Christoph v. Wedel.

Na początku XIX w. majątek w posiadaniu rodziny v. Glasenapp.

Od 1819 r. dobra rycerskie stanowiły własność rodziny v. Schleiffen.

Od połowy XIX w. Sądów określany był jako majątek rycerski z folwarkiem Sądówko i wieś z kościołem parafialnym: – majątek 5 312 mórg ziemi, 28 domów mieszkalnych, 1 przemysłowy (gorzelnia), 32 budynki wolne od podatku, 322 mieszkańców; – wieś 787 mórg ziemi (13 posiadaczy), 1 duże gospodarstwo chłopskie, 5 „półchłopów”, 5 zagrodników, gospodarstwo parafialne, wiatrak, karczma, kuźnia i cegielnia (w posiadaniu majątku), działała szkoła.

W 1892 r. majątek rycerski należał do hr. Virgini Charlotte v. Schleiffen; areał wynosił 1 325 ha, działała krochmalnia i cegielnia, w hodowli dominowały owce (ok. 2900 szt.) i bydło (ok. 180 szt.).

W 1928 r. majątek w posiadaniu Heinricha v. Schleidden.